این پژوهش در پى پاسخ به این پرسش است که آیا نویسندگان معاصر در دوران ورود مدرنیته به ایران، توجهى به توسعه و گذر از سنت داشته‏اند؟ و اگر این‏گونه بوده چه مفاهیمى را مدنظر داشته‏اند؟ در این بین با بررسى آثارى از پنج نویسنده (دهخدا، جمال‏زاده، هدایت، آل‏احمد و دانشور) که در بازه زمانى 1250 تا 1350 خورشیدى نوشته شده‏اند، در پى پاسخ به این پرسش با شیوه تحلیل محتوا پرداختیم. در نهایت با شمارش مقولات...

بررسی همسانی‌ها و تفاوت‌های ادبیات عربی و فارسی، هم‌چنین تأثیرپذیری این دو ادبیات از یکدیگر همواره دستمایه‌ی بسیاری از پژوهش‌های حوزه‌ی ادبیات تطبیقی بوده است. از آنجا که در دهه‌های اخیر ارتباط این دو ادبیات کاهش چشمگیری یافته است، به نظر می‌رسد توجه به اشتراکات فرهنگی این دو، از یک سو، و نیز تأثیری که از غرب به عنوان خاستگاه نقد ادبی نوین گرفته‌اند، از سوی دیگر، زمینه را برای بررسی نمونه‌های...

نظریه‌هاى روان‌شناختى دربارة اخلاق عمدتاً حول این سؤالات شکل گرفته‌اند: چگونه، در چه سنّى و با چه سازوکارى قواى اخلاقى کودک شکل می‌گیرند و توانایى‌هاى اخلاقى او تثبیت می‌شوند. بخش اول این نوشته به مرور مختصر آراء پاره‌اى از مکاتب مهم روان‌شناسى دربارة اخلاق می‌پردازد. از آنجا که هدف اصلی بحث، پیوند اخلاق و ادبیات داستانی است، خواهیم کوشید تا از دل نظریه‌های مطرح شده سؤالاتی را برای سنجش و ارزیابی...

عبّاس معروفى با آفرینش بیش از سى داستان کوتاه و چند رمان توانسته است جایگاه ویژه‏اى در بین داستان‏نویسان سه دهه اخیر پیدا کند. در این مقاله ابتدا تعریف مختصرى از اسطوره به دست داده‏ایم و هدف از به‏کارگیرى آن را در آثار داستانى معروفى توضیح داده‏ایم و در نهایت نقش آن‏ها را در نوشته‏هاى وى بررسى کرده‏ایم. انتظار مى‏رود خواننده با مطالعه این مقاله به نتایج زیر دست یابد: - معروفى، با تسلّط کافى بر ا...

رئالیسم" به معنى واقع‏گرایى، به عنوان یک جنبش ادبى در قرن نوزدهم به وجود آمد و هنوز هم به عنوان یک سبک ادبى در ادبیات داستانى معاصر به کار مى‏رود. تعدادى از نویسندگان معاصر ایران نیز به این سبک گرایش داشته‏اند. یکى از آن‏ها غزاله علیزاده، داستان‏نویس زن معاصر است که در برخى از آثارش به رئالیسم توجه داشته است؛ از جمله در رمان "خانه ادریسى‏ها". در این مقاله "خانه ادریسى‏ها" از دیدگاه رئالیستى برر...

در این مقاله، مشابهت‏هاى مضمونى سه متن داستانى "روسلان وفادار" (اثر گئورکى نیکالایوویچ ولادیموف)، "تیمبوکتو" (اثر پُل اُستر) و "سگ ولگرد" (اثر صادق هدایت) تحلیل شده است. روش کار در این جستار، بررسى سه متن ذکرشده در چارچوب ادبیات تطبیقى است. تحقیق حاضر، نخست نشان مى‏دهد در پس‏زمینه هر یک از متون برگزیده، حاکمیتِ اقتدارى هژمونیک در جامعه وجود دارد که به یک صورت سرنوشت شخصیت‏هاى اصلى را رقم مى‏زند به...

عنصر شخصیت در روایت داستان، مهم‏ترین عامل طرح داستان است. داستان به وقایع مربوط به زندگى مردم مى‏پردازد، بنابراین رمان‏نویس بسته به نوع رمانى که مى نویسد شخصیت‏هاى داستانى خود را خلق مى کند. محمود دولت آبادى از بزرگ‏ترین نویسندگان رئالیست ایران‏در رمان ده جلدى خود "کلیدر" به آفرینش بیش از صد و بیست شخصیت زن و مرد و کودک مى‏پردازد. تعدّد شخصیت‏ها در این رمان، آن را به بهترین منبع براى بررسى انواع...

پیشینه طبقه‏بندى ادبیات از حیث محتوایى و ساختارى وپدید آمدن شاخه‏اى از مطالعات ادبى تحت عنوان "انواع ادبى" به روزگار ارسطو و هوراس برمى‏گردد. هرچند که در نظریه‏پردازى‏هاى کهن بر تغییر ناپذیرى ویژگى‏هاى انواع ادبى تاکید مى‏شده است ولى در تئورى‏هاى جدید اعتقاد بر این است که انواع ادبى مى‏توانند دگرگون شوند، بر یکدیگر اثر بگذارند و یا با هم درآمیزند؛ و اساسا تاریخ ادبیات یعنى تاریخ تحول ژانرهاى اد...

داستان زال و رودابه مقدمه‏اى زیبا براى تولد رستم است و در مقایسه با داستان‏هاى سنتى، ویژگى‏هایى به لحاظ ساخت دارد که همان‏ها باعث جذابیّت این داستان شده‏اند. در این تحقیق، عناصر داستانى مانند گفتارها، طرح، کردارها و درون‏مایه‏هاى داستان بررسى شده و به نقش این عناصر در شکل‏گیرى داستان زال و رودابه توجه شده است.